28-02-2025 / 21.10 uur
ROTTERDAM - Uit vervolgonderzoek dat ProRail heeft laten uitvoeren na de vondst van PFAS in het afvoerwater van de tunnels op de BetuweRoute is gebleken dat er in de grond en sloten rond de tunnel in Zevenaar ook PFAS is aangetroffen. Spoorwegbeheerder ProRail onderzoekt nu hoe groot het gevaar is.

ProRail loost sinds eind november 2024 al geen afvoerwater meer uit spoortunnels voor goederenvervoer op de Betuweroute. Dit is een gevolg van metingen die in opdracht van ProRail zijn uitgevoerd. De uitslagen ervan toonden aan dat het afvoerwater

in die tunnels verhoogde concentraties PFAS bevat. Door het afsluiten van het afvoersysteem voorkomt ProRail sinds november 2024 dat dit water terechtkomt in het oppervlaktewater.

Gestopt met lozen 
In het voorjaar van 2024 deed ProRail in het kader van een vergunningsaanvraag onderzoek naar de samenstelling van het afvoerwater van de Botlektunnel en de Overkapping Barendrecht. Omdat daar verhoogde PFAS-concentraties werden aangetroffen, is daar direct gestopt met lozen. Het afvoerwater van de Botlektunnel en overkapping Barendrecht wordt sindsdien naar een verwerkingsbedrijf gebracht per vrachtwagen. ProRail heeft vervolgonderzoek laten doen naar de andere vier spoortunnels voor goederenvervoer op de route. Eind oktober bleek ook daar PFAS in het afvoerwater aanwezig te zijn en is ook daar vervolgens opdracht gegeven om het afvoersysteem af te sluiten.  

ProRail heeft de betrokken waterkwaliteitsbeheerders (waterschappen en Rijkswaterstaat) geïnformeerd over de resultaten van hun onderzoek en het afsluiten van de afvoer. Met hen is de spoorbeheerder in overleg over oplossingen, zoals het lozen van gezuiverd water of het afvoeren van afvoerwater naar een gespecialiseerde afvalverwerker. Voorlopig vangt ProRail het afvoerwater op in kelders bij de tunnels. De getroffen maatregelen hebben geen effect op brandblussystemen in de tunnels en veroorzaken geen verstoringen in het goederentreinverkeer.

Oorzaak verontreiniging  
De PFAS-vervuiling komt door de verplichting om schuimvormend blusmiddel te gebruiken in het bluswater in de sprinklerinstallaties. Dit middel kan vrijkomen als het blussysteem aan gaat bij gedetecteerde te hoge temperaturen en bij testen. Hoewel het bluswater na gebruik gescheiden wordt afgevoerd en de tunnels worden gereinigd, blijkt nu dat schuim-residu zich hecht aan het ballastbed en de betonconstructie van de tunnels. Wanneer regen- of lekwater door deze constructies stroomt, komt PFAS-houdend schuim-residu los. Dit wordt door het afvoerwater opgenomen. Gelukkig is er nooit een brand geweest in de tunnels, wel is het systeem geactiveerd voor testen en soms door een te hoge temperatuur in de tunnel.

Zevenaarse Zorgboerderij
In het PFAS onderzoek in Zevenaar wordt ook de naastgelegen zorgboerderij meegenomen. Bij de zorgboerderij worden kippen gehouden en werkt men in de moestuin. De eieren en groenten worden verkocht in een winkeltje aan de straat. Uit de eerste resultaten van het onderzoek blijkt dat er PFAS is gevonden in de grond onder de zorgboerderij, maar dat dit zo weinig is dat er geen risico is voor de volksgezondheid. Het grondwater is ook niet vervuild en de kippeneieren zijn PFAS vrij. Als alle onderzoeken afgerond zijn, moet blijken welke maatregelen getroffen moeten worden.